இந்திய சுதந்திரப் போராட்டத்தில் பங்கேற்று, பின்னர் தமிழின் உரிமைக்காக குரல் கொடுத்த தலைவர்களில் குறிப்பிடத்தக்கவர் காயிதே மில்லத். தமிழை இந்தியாவின் தேசிய மொழியாக அறிவிக்க வேண்டும் என நாடாளுமன்றத்தில் வலியுறுத்திய பெருமை இவரையே சாரும்.

ஆரம்ப காலம் – குடும்பம் மற்றும் கல்வி
திருநெல்வேலி மாவட்டத்தில் 1896 ஜூன் 5-ம் நாள் பிறந்த காயிதே மில்லத், சிறு வயதிலேயே தந்தையை இழந்தார். அவரது தந்தை மியாகான் ராவுத்தர் ஒரு துணி வணிகராகவும், மதத் தலைவராகவும் விளங்கினார். தாயாரின் அரவணைப்பில் வளர்ந்த காயிதே மில்லத், அரபு மொழியையும் மத நூல்களையும் ஆழமாகக் கற்றார்.
சுதந்திரப் போராட்டத்தில் பங்களிப்பு
கல்லூரியில் படித்துக் கொண்டிருந்தபோதே சுதந்திரப் போராட்டத்தில் ஈடுபட்டார். மகாத்மா காந்தியின் ஒத்துழையாமை இயக்கத்தில் பங்கேற்க தனது பி.ஏ. பொதுத்தேர்வை எழுதாமல் புறக்கணித்தார் – இது அவரது தேசப்பற்றுக்கு சிறந்த எடுத்துக்காட்டு.
முஸ்லிம் லீக்கில் பயணம்
1945-ம் ஆண்டில் தமிழ்நாட்டின் முஸ்லிம் லீக் தலைவரானார். 1947 நாடு பிரிவினைக்குப் பின், இந்திய யூனியன் முஸ்லிம் லீக்கின் தலைவராக தேர்ந்தெடுக்கப்பட்டார். 1949-ல் கட்சியின் பெயரை இந்திய யூனியன் முசுலிம் லீக் என மாற்றி, சென்னை இராஜாஜி மண்டபத்தில் முதல் மாநாட்டை நடத்தினார்.
அனைவராலும் மதிக்கப்பட்ட தலைவர்
நேரு, இந்திரா காந்தி, லால்பகதூர் சாஸ்திரி, பெரியார், காமராஜர், அண்ணா, கருணாநிதி என அனைத்து கட்சித் தலைவர்களுடனும் நட்புறவு கொண்டிருந்தார். அறிஞர் அண்ணா இவரை ‘அன்பின் உறைவிடம்’ என்று புகழ்ந்தார்.
தமிழுக்காக குரல் கொடுத்த போராளி
1949-ல் இந்திய அரசியலமைப்பு நிர்ணய சபையில், இந்தியை தேசிய மொழியாக்க முயன்றபோது, “இந்த நாட்டில் பழமையும் உறுதியும் கொண்ட ஒரே மொழி தமிழ்தான்” என்று வலியுறுத்தினார். இது தமிழ் மொழியின் பெருமையை உலகறியச் செய்தது.
தேவிகுளம், பீர்மேடு போராட்டம்
தமிழக எல்லைப் பிரச்னையில், தேவிகுளம், பீர்மேடு பகுதிகள் தமிழகத்தோடு இணைக்கப்பட வேண்டும் என நாடாளுமன்றத்தில் வலியுறுத்தினார். தனது கட்சிக்கு கேரளாவில் செல்வாக்கு இருந்தபோதிலும், தமிழர்களின் நலனுக்காக குரல் கொடுத்தார்.
தொழில்துறையில் சாதனை
தோல் பொருட்கள் மற்றும் இறைச்சி ஏற்றுமதியில் முன்னணி வணிகராக விளங்கினார். பல முக்கிய அமைப்புகளில் உறுப்பினராக பணியாற்றினார்:
- சென்னை துறைமுக பொறுப்புக் கழகம்
- தென்னக ரயில்வே ஆலோசனைக் குழு
- இந்திய வேளாண்மை ஆராய்ச்சி கவுன்சில்
- தொழில் திட்டக்குழு
- சுங்கவரிக் கழகம்
இறுதி நாட்கள்
1972 மார்ச் 25-ம் தேதி திடீர் உடல்நலக் குறைவால் சென்னை ஸ்டான்லி மருத்துவமனையில் அனுமதிக்கப்பட்டார். ஏப்ரல் 5 நள்ளிரவு 1.15 மணிக்கு காலமானார். அவரது இறுதி ஊர்வலத்தில் ஒரு லட்சத்துக்கும் மேற்பட்டோர் கலந்து கொண்டனர்.
காயிதே மில்லத் என்ற பெயர் வெறும் அரசியல் தலைவருக்கான பெயர் மட்டுமல்ல, அது தமிழுக்காகவும், தமிழர்களுக்காகவும் போராடிய ஒரு மாபெரும் தலைவரின் அடையாளம். அவரது வாழ்க்கை நமக்கு கற்றுத்தரும் பாடம் – மதம், இனம், மொழி என்ற எல்லைகளைக் கடந்து மனிதநேயத்துடன் வாழ்ந்து காட்டியவர் என்பதுதான்.